کد مطلب:48237 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

چه آياتي در باب حشرات (ملخ، مگس، پشه) آمده است؟

از حشراتي مانند ملخ، مگس، پشه، عنكبوت و زنبور عسل در قرآن سخن به ميان آمده است:

1. ملخ: (دو مورد در قرآن آمده است.)

الف: خداوند از اين حشره براي نزول عذاب بر قوم فرعون استفاده فرمود:

فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمُ الطُّوفَانَ وَالْجَرَادَ وَالْقُمَّلَ وَالضَّفَادِعَ وَالدَّمَ ءَايَـَتٍ مُّفَصَّلَـَتٍ فَاسْتَكْبَرُواْ وَكَانُواْ قَوْمًا مُّجْرِمِينَ ;(اعراف،133) سپس ]بلاها را پشت سر هم بر آنها نازل كرديم:[ طوفان، ملخ و آفت گياهي و قورباغهها و خون را ـ كه نشانههايي از هم جدا بودند ـ بر آنها فرستاديم; ولي ]باز بيدار نشدند، و[ تكبّر ورزيدند، و جمعيّت گناهكاري بودند.

در روايات وارد شده است، آن چنان ملخ به جان درختان و زراعتها افتاد كه همه رااز شاخ و برگ خالي كرد، حتّي بدن آنها را نيز آزار ميداد آن چنان كه داد و فرياد آنها بلند شده بود.(تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 6، ص 321، نشر دارالكتب الاسلامية.)

ب: خداوند متعال خارج شدن كفّار از قبرهايشان را در روز قيامت به گروه ملخها تشبيه كرده است. خُشَّعًا أَبْصَـَرُهُمْ يَخْرُجُونَ مِنَ الاْ ?َجْدَاثِ كَأَنَّهُمْ جَرَادٌ مُّنتَشِرٌ ;(قمر،7) آنها از قبرها خارج ميشوند در حالي كه چشمهايشان از وحشت به زير افتاده و ]بي هدف[ هم چون ملخها پراكنده به هر سو ميروند. تشبيه به ملخهاي پراكنده به تناسب اين است كه توده ملخها بر خلاف بسياري از پرندگاني كه به هنگام حركت دستهجمعي با نظم و ترتيب خاصي حركت ميكنند هرگز نظم و ترتيبي ندارند، در هم فرو ميروند و بي هدف به هر سوي روانه ميشوند، بعلاوه آنها هم چون ملخها در آن روز موجوداتي ضعيف و ناتوان هستند.(مأخذ قبل، ج 23، ص 23ـ24.)

2. مگس: خداوند براي نشان دادن ضعف و ناتواني بتها و معبودهاي غير خدايي، عجز آنها را در قبال آفرينش يك مگس و گرفتن آن چه از آنان ربوده است، به تصوير ميكشد: يَـََّأَيُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُواْ لَهُوَّ إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ لَن يَخْلُقُواْ ذُبَابًا وَ لَوِ اجْتَمَعُواْ لَهُو وَ إِن يَسْلُبْهُمُ الذُّبَابُ شَيْ ?‹ًا لآيَسْتَنقِذُوهُ مِنْهُ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَ الْمَطْـلُوبُ ;(حج،73) اي مردم! مثلي زده شده است گوش به آن فرا دهيد: كساني را كه غير از خدا ميخوانيد هرگز نميتوانند مگسي بيافرينند، هر چند براي اين كار دست به دست هم دهند و هر گاه مگسي چيزي از آنها را بربايد نميتوانند آن را باز پس گيرند، هم اين طلب كنندگان ناتوانند و هم آن مطلوبها ]هم اين عابدان و هم آن معبودان[. نام مگس در يك آية قرآن ولي دو بار آمده است.

3. پشه: وقتي خداوند ميخواهد در مقابل خرده گيران بر مثالهاي قرآن، كوچكترين و ضعيفترين چيز را باين كند، كه خداوند از مثال به آن هم ـ در مقام بيان ضعف و كوچكي دشمنان ـ ابا ندارد، مثال به پشه ميزند.

إِنَّ اللَّهَ لاَيَسْتَحْيِيَّ أَن يَضْرِبَ مَثَلاً مَّا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا;(بقره،26)خداوند از اين كه مثال ]به موجودات ظاهراً كوچكي مانند[ پشه و حتي بالاتر از آن بزند شرم نميكند. نام پشه همين يك بار در قرآن وارد شده است.